မ်ဳိးႏြယ္စု
ျမန္မာစြယ္စံုက်မ္းအတြဲ ၆၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၇၈ တြင္ ေမဂ်ာအင္းရစ္က ရွမ္းျပည္၊
သထံုနယ္တြင္ပအုိ၀္းတုိ႕သည္ နမ့္ေခ၊ တေတာက္၊ ကြန္လံုက်ဥ္စမ္းႏွင့္
ခုိင္ဟူ၍လူမ်ဳိးစုငါးစုကြဲသည္ဟုေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားအႏြယ္စုတစ္ခုလံုး အဓိကေျပာဆုိ ေသာစကားမွာ
ကြန္လံုစကားျဖစ္သည္။ ပအုိ၀္းမ်ဳိးႏြယ္စုကိုကြန္လံု၊ ခရုိင္း၊
တေတာက္ဟူ၍မ်ဳိးႏြယ္စုႀကီးသံုးစုခြဲထားသည္။ ဟုိပံုးၿမိဳ႕နယ္ရွိ
မဲနယ္ေတာင္ေဒသႏွင့္ ပင္လံုၿမိဳ႕နယ္က်န္းစန္းေတာင္ေဒသတြင္ေနထုိင္ၾကသည္။
ကြန္လံုမ်ဳိးႏြယ္စုသည္စီးပြားေရတြင္ အျခားမ်ဳိးႏြယ္စုထက္ပို
မုိဖြံ႕ၿဖိဳးၾကေလသည္။
“ခရုိင္း” ေခၚ အႏြယ္စုမွာ ကြန္လံုအႏြယ္စုႏွင့္ေရာေႏွာေနထုိင္လ်က္ရွိၾကၿပီး
ဒုတိယလူဦးေရအမ်ားဆံုးမ်ဳိးႏြယ္စုျဖစ္၏။ ဤမ်ဳိးႏြယ္စု သည္
ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕၏ေတာင္ဘက္ေနာက္ပစ္၊ ထီရီး၊ နာရီ၊ ဟမ္စု၊
၀င္ယႏွင့္ပင္ေလာင္းေဒသတုိ႕တြင္အမ်ားဆံုးေနထိုင္ၾကသည္။ ဤအႏြယ္
စုသည္ၿခံလုပ္ငန္းကို အဓိကထားလုပ္ကိုင္ၾကသျဖင့္
စီးပြားေရးအသင့္အတင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေလသည္။
“တေတာက္” အႏြယ္စုမွာ ဓႏု၊
ေတာင္ရုိးတုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ေရာေႏွာေနထုိင္ၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။
ဤအႏြယ္စုသည္ ေအာင္ပန္း၊ ဟဲဟုိး၊ တီက်စ္ေဒသတြင္ အမ်ားဆံုးေနထုိင္ၾကၿပီး
ဟင္းသီးဟင္းရြက္စုိက္ပ်ဳိးေရးတြင္ ၀ါသနာထံုၾကေလသည္။
ဦးမင္းႏုိင္ျပဳစုသည့္ “တုိ႕ေသြး တုိ႕သား တုိင္းရင္းသား” စာအုပ္၊
စာမ်က္ႏွာ ၅၅ တြင္ပအုိ၀္းလူမ်ဳိးတုိ႕တြင္ အႏြယ္ ၁၀ မ်ဳိးခန္႕ရွိသည္
ဟုေဖာ္ျပထားေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ္ေလ့လာမိသမွ်တြင္ ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏
မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားႏွင့္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထုိင္ရာေဒသမ်ားကို ေအာက္ပါ
အတုိင္းခြဲျခားေလ့လာႏုိင္ေပသည္။
အမွတ္စဥ္
|
မ်ဳိးႏြယ္စု
|
ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထုိင္ရာေဒသ
|
၁
|
ပအုိ၀္းကြန္လံု
|
ဟုိးပံုၿမိဳ႕နယ္ရွိ မဲနယ္ေတာင္ေဒသ ပင္လံုၿမိဳ႕နယ္ က်န္းစန္းေတာင္ေဒသ။
|
၂
|
ပအုိ၀္း ခရုိင္း
|
ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေနာင္ပစ္၊ ထီရီး၊ နာရီ၊ ၀င္လ၊ ဟမ္စု၊ ေနာင္ပစ္ႏွင့္ ပင္ေလာင္းေဒသ။
|
၃
|
ပအုိ၀္းတေတာက္
|
ဟဲဟုိးၿမိဳ႕နယ္၊ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕နယ္။
|
၄
|
ပအုိ၀္း၀ါးဖရဲ
|
ဟုိ၀မ္၊ မုိးနဲ။
|
၅
|
ပအုိ၀္းလြယ္အုိင္း
|
ေဟြးလံု၊ ေက်ာက္တန္းအေနာက္ဘက္ (ဟုိပံုးၿမိဳ႕နယ္)။
|
၆
|
ပအုိ၀္းက်န္းစန္း
|
မုိင္းပြန္ေခ်ာင္းအေရွ႕ဘက္၊ ပင္လံုအေနာက္ဘက္။
|
အမွတ္စဥ္
|
မ်ဳိးႏြယ္စု
|
ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနထုိင္ရာေဒသ
|
၇
|
ပအုိ၀္းတယန္
|
လြယ္လံု၊ ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕နယ္။
|
၈
|
ပအုိ၀္းဓႏု
|
ရြာငံ၊ ရပ္ေစာက္ၿမိဳ႕နယ္။
|
၉
|
ပအုိ၀္းပန္နင္
|
အင္းယားရြာ၊ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္၊ ေနာင္မြန္အေနာက္ဘက္။
|
၁၀
|
ပအုိ၀္း ပေတာင္
|
လိြဳင္ေကာ္အေနာက္ဘက္၊ မုိးၿဗဲၿမိဳ႕နယ္၊ ဖယ္ခုံၿမိဳ႕နယ္။
|
၁၁
|
ပအုိ၀္ းတရိုင္
|
ပင္ေလာင္းၿမိဳ႕နယ္။
|
၁၂
|
ပအုိ၀္း ေတာင္ရုိး
|
ယုိးဒယားနယ္စပ္ႏွင့္ကရင္ျပည္နယ္ၾကားေဒသ။
|
၁၃
|
ပအုိ၀္း ပထံု
|
ကယားျပည္နယ္။
|
၁၄
|
ပအုိ၀္း တကြာ
|
မုိင္းပန္ၿမိဳ႕နယ္။
|
၁၅
|
ပအုိ၀္း ကြန္စံ
|
နမ့္ဟတ္၊ နမ့္ပိုဟြန္၊ ဟုိပန္ၿမိဳ႕နယ္။
|
ပင္းတယၿမိဳ႕နယ္အနီးတြင္ ငေသာက္ရင္းအႏြယ္စုႏွင့္
မုိင္းကုိင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ေငြေတာင္သူ အႏြယ္ရွိေသးသည္ဟု သိရသည္။
ပင္းတယၿမိဳ႕အနီးရွိ ငေသာက္ရင္းမ်ဳိးႏြယ္စုေျပာဆုိေသာစကားမွာ ပအုိ၀္းႀကီး
(ကြန္လံု၊ ခရုိင္း၊ တေတာက္) မ်ဳိးႏြယ္စုတုိ႕ ရုတ္တရက္နားမ လည္ေပ။
သုိ႕ေသာ္တစ္လံုးခ်င္းေလ့လာပါက ပအုိ၀္းစကားမ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္းသိရေပသည္။
ဘာသာစကား
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕သည္ ကရင္ဘာသာစကားႏွင့္
နီးစပ္ေသာဘာသာစကားကိုေျပာဆုိၾကသည္။ ထုိ႕ျပင္ ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသား
တုိ႕ဘာသာစကားတြင္ ပါဠိစကားမ်ား၊ ေပါရာဏာစကားမ်ားပါ၀င္ေနသည္ကိုေတြ႕ရ၏။
ထုိ႕ျပင္ ျမန္မာစကားနွင့္ဆင္တူအသံကြဲေသာစကား
မ်ားလည္းပါ၀င္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိေပသည္။ စကားေျပာရာတြင္ျဖစ္ေစ၊
စာဖတ္ရာတြင္ျဖစ္ေစ “ ရ ” ကို (Ra) သံပါေအာင္ေျပာၾက၊ ဖတ္ၾက သည္။
ဂဏန္းအေခၚအေ၀ၚကိုၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာ “ တစ္ ” ေနရာတြင္ (တ)၊ “ ႏွစ္ ”
ေနရာတြင္ (နီ)၊ “ သံုး ” ေနရာတြင္ (စံု)၊ “ ေလး ” ေနရာ တြင္ (လစ္)၊ “ ငါး ”
ေနရာတြင္ (ငတ္) စသည္ျဖင့္ အေလးအေပါ့ေလာက္သာကြာျခား၏။
ဂဏန္းအေခၚအေ၀ၚမ်ား
ပအုိ၀္းအေခၚအေ၀ၚ
|
ျမန္မာအေခၚအေ၀ၚ
|
၁ တဗာ
၂ နီဗာ
၃ စံုဗာ
၄ လစ္ဗာ
၅ ငတ္ဗာ
၆ စူဗာ
၇ ႏြတ္ဗာ
၈ စြတ္ဗာ
၉ ကြတ္ဗာ
၁၀ တရွီ
၁၀၀ ၾတာ
၁၀၀၀ ႀတိန္
၁၀၀၀၀ တေသာင္
၁၀၀၀၀၀ တသိန္
၁၀၀၀၀၀၀ တသန္
|
တစ္
ႏွစ္
သံုး
ေလး
ငါး
ေျခာက္
ခုနစ္
ရွစ္
ကိုး
တစ္ဆယ္
တစ္ရာ
တစ္ေထာင္
တစ္ေသာင္း
တစ္သိန္း
တစ္သန္း
|
ေအာက္ေဖာ္ျပပါအျခားအေခၚအေ၀ၚမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါကလည္း ျမန္မာဘာသာစကားႏွင့္ဆင္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရေပသည္။
ပအုိ၀္းအေခၚ
|
ျမန္မာအေခၚ
|
ထီ
ဟန္အုိ
လုိ
ဖ၀ါ
သတ္သာ
တံခါ
မုိဖာ
လာ
ကြိဳက္
၀ါဆံု
နားရီ
ဗံု
ေရြယ္
ေဆ
ယိုခါ
ထိန္သိမ္
စာက္
ပြယ္
ေက်ာင္
|
ထီး
ဟင္း
လူ
ပ၀ါ
သက္သာ
တံခါး
မိဘ
လ
ကိုက္
၀ါးရံု
နာရီ
ပံုး
ရည္ရြယ္
ေစ်း
ယခုအခါ
ထိန္းသိမ္း
စက္
ပြဲ
ေက်ာင္း
|
အျခားတူညီေသာစကားမ်ားလည္းရွိသည္။
ပအုိ၀္းစကားတြင္ ျမန္မာေပါရာဏာႏွင့္
ပါဠိစကားလံုးမ်ားလည္းမ်ားစြာပါ၀င္ေနၾကေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ ေျပာေသာစကားမ်ားတြင္
ေက်းဇူး၊ ေမတၱာ၊ သစၥာ၊ ကရုဏာ၊ ဒုကၡ၊ သုခ၊ အနိစၥ၊ အက်ဳိးအေၾကာင္း၊ ကံၾကမၼာ၊
ကုသိုလ္ စသည့္စကားမာ်းကိုအမ်ားဆံုးထည့္သြင္းေျပာ
ဆုိၾကသည္ကိုေလ့လာေတြ႕ရွိႏုိင္ေပသည္။
ျမန္မာစကားမ်ားကိုလည္းေျပာဆုိၾကသည္ကိုေတြ႕ရ၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ကန္ေတာ့သည္၊
လွဴသည္၊ ရုိေသ၊ ေဘးရန္ကင္းရွင္း၊ အစိုးရ၊ ဘာသာ၊ သာသနာ၊ အစည္းအေ၀း၊ ေရနံ၊
ဆုိင္အစရွိသည့္ ေ၀ါဟာရမ်ားပင္ျဖစ္၏။
ရုပ္သြင္ျပင္
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕သည္ အမ်ားအားျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး
ရုပ္သြင္ျပင္တူညီၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕ သည္ ေျမယာကို
အရင္းျပဳ၍လုပ္အားႏွင့္ေပါင္းစပ္ကာကုန္ထုတ္လုပ္ေသာလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေနထြက္မွေန၀င္ အလုပ္ခြင္တြင္လုပ္အား ကို အခ်ိန္ျပည့္အသံုးျပဳရသျဖင့္
ကိုယ္ခႏၶာႀကီးထြားသန္မာသည္။ ႂကြက္သားဖြံ႕ၿဖိဳးသန္မာသည္။ အရပ္အေမာင္းမွာ
အေနေတာ္ရွိၿပီးအမ်ဳိး သားမ်ားမွာ ပ်မ္းမွ်ျခင္းအားျဖင့္ ၅ ေပ၊ ၂
လက္မခန္႕ရွိၾကသည္။ ခ်င္း၊ ကခ်င္လူမ်ဳိးတုိ႕ႏွင့္တူသေယာင္ေယာင္ရွိ၏။
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏ မ်က္ႏွာက်ပံုမွာေလးေထာင့္ခပ္က်က်ပံုရွိ၏။
အမ်ားအားျဖင့္ ႏွာတံေပၚလြင္ၾကသည္။ ႏႈတ္ခမ္းအနည္းငယ္ထူသည္။ အသားလတ္သည္။
မ်က္လံုး၊ မ်က္ခံုး၊ ဆံပင္နက္၍ေျဖာင့္သည္။ ဆံပင္ေကာင္းၾကသည္။ မ်က္လံုးမွာ
မက်ဥ္းမက်ယ္အေနေတာ္ရွိ၏။ မ်က္စိျပဴးသူအလြန္နည္း၏။
မ်က္ရစ္ေပၚလြင္ၿပီးမ်က္စိမွာ အညိဳေရာင္ျဖစ္သည္။ မ်က္စိအားေကာင္းၾကၿပီး
မ်က္မွန္တပ္ရသူနည္းသည္။
က်န္းမာေရး
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕သည္ အမ်ားအားျဖင့္ က်န္းမာေရးေကာင္းၾကသည္။
က်န္းမာေရးေေကာင္းၾကျခင္းမွာလည္း သဘာ၀အေျခ အေနမ်ား၏
စြမ္းေဆာင္ဖန္တီးမႈေၾကာင့္ဟုဆုိႏုိင္သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္
အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ ပို၍အလုပ္လုပ္ႏုိင္သျဖင့္ ပို၍က်န္းမာၾက သည္။
ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕သည္ ရြာမ်ားကိုေတာင္ေပၚေတာင္ထပ္တြင္တည္ထားသျဖင့္
မိမိတုိ႕ပတ္၀န္းက်င္တြင္ အၿမဲစိမ္းလန္းစိုျပည္ လ်က္ရွိေသာ
သဘာ၀အေျခအေနမ်ားကို အၿမဲတမ္းထိေတြ႕ေနရ၏။ စိမ္းလန္းေသာသဘာ၀အေျခအေနသည္
စိတ္ခ်မ္းသာေစသည္။ ရႊင္လန္းေစသည္။ စိတ္ပ်ဳိလွ်င္ကိုယ္ႏုရသည္သာျဖစ္သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ပအုိ၀္းေက်းရြာတုိ႕၏ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေနသည္
ေကာင္းမြန္လွ၏။ ျခင္ေကာင္ေပါက္ဖြားမႈနည္းပါးေသာ ေတာင္
ေပၚေဒသအျမင့္တြင္ရွိျခင္း၊
မုိးရြာသြန္းၿပီးခ်ိန္တြင္ေရ၀ပ္မႈမရွိျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္
ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚေသာေရာဂါတုိ႕မွ ကင္းေ၀ေလသည္။ မုိးရြာ ေသာအခါတြင္လည္း
အမိႈက္သရုိက္မ်ားသည္ေတာင္ေစာင္းအတုိင္းေမ်ာပါသြားၾကသျဖင့္
ေက်းရြာသန္႕ရွင္းမႈကိုအားေပးသဲ့သုိ႕ရွိ၏။ ထုိ႕ ေၾကာင့္
ယင္ေကာင္မွေပါက္ဖြားေသာေရာဂါတုိ႕မွလည္းကင္းေ၀းေစသည္။
ျခင္ကိုက္ရာမွျဖစ္ေသာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါမွာလည္း ပအုိ၀္းေက်းရြာမ်ားတြင္
မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္။ သို႕ေသာ္မုိးရာသီအခ်ိန္တြင္ ေျမျပန္႕ေဒသသုိ႕ဆင္း၍
လယ္ယာလုပ္ကိုင္စားေသာက္သူတုိ႕သည္ ထုိေဒသမွငွက္ဖ်ားရရွိလာတတ္၏။
ေနရပ္ေဒသသို႕ျပန္ေရာက္ေသာ အခါတြင္ ကိုယ္ခံအားနည္းၿပီး
အေအးဒဏ္ကိုမခံႏုိင္သျဖင့္ နမိုးနီးယားေခၚ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္တတ္ၾကသည္။
ဤသို႕ငွက္ဖ်ားေရာဂါအခံ ရွိၿပီး နမိုးနီးယားျဖစ္၍ေသဆံုးရသူမ်ားလည္းရွိေလသည္။
ေက်းရြာသန္႕ရွင္းမႈေကာင္းမြန္သျဖင့္ ယင္ေကာင္ေပါက္ဖြားမႈမရွိျခင္း၊
ေရေႏြးၾကမ္းကိုစြဲစြဲၿမဲၿမဲေသာက္သံုးျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ ၀မ္းေရာဂါ
ျဖစ္ပြားမႈမရွိေပ။ ပအုိ၀္းေက်းရြာတုိ႕တြင္
ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ဆုိက္ေရာက္ေလ့ရွိေသာ ေရာဂါမွာ ပလိပ္ေရာဂါျဖစ္သည္။
စုိက္ခင္းဧကေပါမ်ားျခင္း အိမ္ေဆာက္လုပ္ရာတြင္
ႂကြက္ခုိေအာင္းႏုိင္မည့္ေနရာမ်ားမရွိေအာင္ေတြးဆႀကံစည္မႈမရွိျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ႂကြက္ေပါမ်ားလွသည္။
ႂကြက္ ေၾကာင့္လူတုိ႕၏ က်န္းမာေရးကိုသာမက စိုက္ခင္းမ်ား၊ အ၀တ္အထည္မ်ား၊
အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂမ်ား၊ ကိုက္ျဖတ္ျခင္းျဖင့္၊ စီးပြားေရးနိမ့္က်မႈ
ကိုျဖစ္ေစသျဖင့္ႂကြက္သုတ္သင္ေရးကိုျပဳလုပ္သင့္သည္။
အေသအေပ်ာက္မ်ားေသာေရာဂါတစ္ခုမွာ တီဘီျဖစ္သည္။ ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏
အိမ္ကိုသက္ကယ္၊ ၀ါးထရံတုိ႕ျဖင့္ေဆာက္ လုပ္ထားသည္ကမ်ားသည္။
ေလ၀င္ေပါက္မ်ားရွိေသာ္လည္း ျပတင္းေပါက္မ်ားမရွိျခင္းေၾကာင့္
ေလေကာင္းေလသန္႕ႏွင့္ ေနေရာင္ကိုမရရွိ ေပ။ အိမ္ထဲတြင္
မီးလံႈရန္မီးဖုိထားသျဖင့္၊ မီးခုိမ်ားျဖင့္မႊန္ေလ့ရွိသည္။
ထုိ႕ေၾကာင့္တီဘီေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြားလြယ္သည္။ ပအုိ၀္းတုိင္းရင္းသားတုိ႕
၏အိမ္ကိုျပတင္းေပါက္ေဖာက္လုပ္ရန္စည္းရံုးဖုိ႕လုိေပသည္။