ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ား လြမ္း မိုး ႀကီး စိုး ေသာ ေခတ္

ပုဂံေခတ္ ပထမ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ပ်က္သုဥ္းၿပီး ေနာက္ တစ္နယ္ တစ္မင္း တစ္တပ္ တစ္ဗိုလ္ အကြဲ ကြဲ အျပား ျပားၿဖစ္ ကာ နိုင္ငံေရး စီးပြားေရး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာကြယ္ေရး နွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳ တို့ အဖက္ဖက္ တြင္ ဆုတ္ ယုတ္ပ်က္ၿပားေနခဲ့ရသည္။ ယင္း ကာလ ကို ဂ်ီးအီး ဟာဗီနွင့္ ပန္း ေဟာလ္ အစ ရွိသည့္ သမိုင္း ပညာရွင္မ်ား က ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား လြွမ္း မိုး ႀကီး စိုး ေသာ ေခတ္္ ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမိုင္းကို ပိုင္းျခား သတ္ မွတ္ ျခင္း ျပဳၾက သည္။

ရွမ္းလူမ်ိဳး မ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ႏွင့္ အေရွ့ဘက္ ေတာင္ကုန္း ေဒသ မ်ား တစ္၀ိုက္ တြင္ အင္အား တိုးတက္ ႀကီးမား လာ ရံုမွ် မက ျမန္မာ နိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသ မ်ား သို့ ထိုးေဖာက္ ၀င္ ေရာက္ကာ ေက်ာက္ ဆည္ လယ္တြင္း နယ္ မ်ား ကို အခိုင္ အမာ အုပ္စီး ထားမိၾကသည္။ ပုဂံျပည္ ၏ စီးပြားေရး အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး နွင့္ ကာ ကြယ္ ေရး အင္အား မ်ား ဆုတ္ယုတ္ လ်က္ ပုဂံမင္း ဆက္ ဘုရင္မ်ား ၏ တန္ခိုးအာဏာမ်ား ေလ်ာ့ ပါးစ ျပဳ ေန ေသာ အ ခ်ိန္္ ေလာက္ က ပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသမ်ား အထူး သျဖင့္ ပုဂံမင္းဆက္ မ်ား က စဥ့္ ကလ်ား ၿဖစ္ သြား သည္နွင့္ တျပိဳက္ နက္ ေက်ာက္ဆည္နယ္ မွ ရွမ္းလူမ်ိဳး မ်ား သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ၄င္းတို့၏ တန္ခုိး အာဏာ နွင့္ မင္းဆက္ ကို ထူေထာင္ျခင္း ျပဳ ရန္ႀကိုးပမ္း အားထုတ္ၾကသည္။

ပုဂံမင္း ဆက္ ဘုရင္ နရသီဟပေတ့ ၏ ေက်ာက္ဆည္ လယ္ တြင္း နယ္စား ျမိဳ႔ စား မ်ား ျဖစ္ၾက သည့္ သီဟသူ အသခ္ယာ နွင့္ ရာဇသႀက္န္ အစရွိ ေသာ ရွမ္း လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲ ေခါင္းေဆာင္ ၃ ဦးတုိ့ သည္ အင္ အား မရွိ ေတာ့ ေသာ ပုဂံမင္း ဆက္ ေနာက္ဆံုး ဘုရင္ ေက်ာ္စြာ ကို နန္းခ်ၿပီး ေနာက္ ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကား သည့္ မိဖုရား ႀကီး ဖြားေစာ ကို ပင့္ေဆာင္ ကာ ပုဂံမင္း ဆက္ ဘုရင္မ်ား ၏ ေနရာသို့ ၄င္းတို့ ကိုယ္ ကို အစား ထိုး ရန္ ႀကိုး ပမ္း အား ထုတ္ ေၾကာင္းေတြ႔ ရွိရသည္။

အင္း၀ ကို ျမိဳ ့ ေတာ္ျပဳ ျပီး မံုရြာ နွင့္ ေရြွဘို ခရိုင္ ထိ လြွမ္းမိုး ၾကီးစိုး ခဲ့ ၾက ေသာ ရွမ္း ပေဒသရာဇ္ ဘုရင္ မ်ား သည္ ပုဂံေခတ္ ျမန္မာ႔ ယဥ္ေက်း မွဳ အစဥ္ အလာ နွင့္ အ ေဆာင္ အေယာင္မ်ား ကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း ျခင္းျပဳရံု မွ် သာ မက ၄င္း တို့ ကိုယ္ ကိုု လည္္း အင္း၀ ေရြွနန္း ရွင္ အျဖစ္ ျဖင့္ ခံယူ ထင္ျမင္ ေစခဲ့ ေၾကာင္း ဂ်ီအီး ဟာ ဗီ ၏ စာအုပ္ တြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပ ထား သည္။ ပုဂံမင္း ဆက္ ဘုရင္ မ်ား ၏ မိဖု ရား ေဟာင္း မ်ား နွင့္ ေမာင္းမ မိႆသံ မ်ား ကို ရွမ္း ပေဒသရာဇ္ ဘုရင္ မ်ား နွင့္ အႀကီး အကဲ မ်ား က သိမ္းပိုက္ ယူ ငင္လိုက္ၾက သျဖင့္ ၄င္းတို့မွ ဆင္းသက္ ေပါက္ဖြားလာ ေသာ ရွမ္း ျမန္မာ ေသြးေႏွာ သူမ်ား သည္ အင္း၀ ကို ဗဟုိျပဳၿပီး ျမန္မာ နိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသ ကို နွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ မွ် စိုးစံခဲ့ၾကသည္။

၄င္း အ ျပင္ ရွမ္းၿမန္မာ ေသြးေႏွာ ေသာ အင္း၀ ဘုရင္ မ်ား စိုးစံ ခဲ့ၾက သည့္ ကာလ သမိုင္း တစ္ ေလွ်ာက္ တြင္ ျမန္ မာ စာေပ သည္ သိသိ သာသာ ႀကီး ထြန္းကား ဖြ႔ံ ျဖိဳး ျပီး ပင္းယ ငါးစီးရွင္ ေက်ာ္စြာ နွင့္ အင္း၀ ဒုတိယ မင္း ေခါင္ စေသာ ေရြွနန္း ရွင္ၾကီး မ်ား ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာ စာဆိုေတာ္ႀကီး မ်ားၿဖစ္ေနသည္ ကို ေတြ႔ရွိ ရ သည္္။

ျမန္မာ ရာဇ၀င္ ေဟာင္း မ်ား တြင္ ေက်ာက္ဆည္ လယ္တြင္းနယ္ မ်ား ကို အုပ္စီး ထားမိ ၾက ေသာ အသခ္ယာ ရာဇသႀက္န္ သီဟသူ ညီေနာင္ အႀကီး အကဲ ၃ ဦးတို့ သည္ ပုဂံမင္း ေက်ာ္စြာ ကို သုတ္သင္ ရွင္းလင္းၿပီး ေနာက္ ပင္လယ္ မကၡရာျမင္စိုင္း အရပ္တို့ တြင္ မင္းျပိဳင္ ျပဳခဲ႔ ၾကသည္။ အငယ္ဆံုး သီဟသူ သည္ ေနာင္ ေတာ္ မ်ား ကို လုပ္ႀကံ ကာ ၁၃၁၂ ခုနွစ္ တြင္ ပင္းယျမိဳ ့ကို တည္ေထာင္ ျပီး လွ်င္ ၃ နွစ္ခန႔္အၾကာတြင္ ၄င္း ၏ သား ေတာ္ အငယ္ အသခ္ယာ ေစာယြန္း အား စစ္ကိုင္ျမဳ့ကို တည္ေထာင္ေပးျပီး ေနာက္ မင္းျပိဳင္ ျပဳ ေစ သည္။

သို့ ရာ တြင္ ပင္းယ ျမင္းစိုင္း မကၡရာ နွင့္ ပင္လယ္ အစ ရွိ ေသာ ျမန္မာ နိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသ မ်ား ကို စိုးစံ လ်က္ ရွိၾက သည့္ ရွမ္းၿမန္မာ ပေဒသရာဇ္မင္း မ်ား သည္ မိမိတို့ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္ လ်က္ မည္ သည့္ အခါ မွ် စည္းလံုး ညီညြတ္ၿခင္း မရွိေပ။ ပင္းယ တြင္ မင္း ၆ ဆက္ စစ္ကုိင္း တြင္ မင္း ၇ ဆက္ စိုးစံ ၾက ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ ဘက္ တလြွား ရွိ ေမာရွမ္း မ်ား ၏ အႀကီး အကဲ သိုခ်ီဘြား က ပင္းယ နွင့္ စစ္ ကိုင္း ကုိ ၀င္ ေရာက္ တိုက္ ခိုက္ျပီး လူသူ အေျမာက္အမ်ား ကို က်ြန္ၿပဳ ဖမ္းဆီး ယူေဆာင္သြား သျဖင့္ ပင္း ယ နွင့္ စစ္ကိုင္း မင္း ဆက္ မ်ား ပ်က္စီး သြား ရျပီး လွ်င္ ယင္း ေဒသ တစ္၀ိုက္ တြင္ရွိၾက ေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳး အေျမာက္ အမ်ား သည္ ေတာင္ငူဘက္ သို့ ေျပာင္းေရႊ ့ထြက္ေၿပးၾကသည္။

ယင္းသို့ ျမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ား ေရး သား ေဖာ္ျပ ခ်က္ ကို ေလ့လာ ၾကည့္ လွ်င္ ပင္းယ နွင့္ စစ္ကိုင္း မင္း ဆက္ မ်ား ပ်က္စီး သြားၾက သည့္ သကၠရာဇ္ ၁၃၆၄ ခုနွစ္ ထိ ေက်ာက္ဆည္ လယ္တြင္း နယ္ မ်ား ကို အုပ္စီး ထား ၾက ေသာ ရွမ္း ျမန္မာ ပေဒသ ရာဇ္ မင္း မ်ား နွင့္ အႀကီး အကဲ မ်ား သည္ ျမန္မာ နိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံ လံုး ကို စည္း လံုး သိမ္း သြင္း နိုင္ဖို့ ေ၀းစြ ျမန္မာ နိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသ တစ္၀ိုက္ ကို ပင္ စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ျခင္း မျပဳႏိုင္ ပဲ မိမိတို့ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ခိုက္ လုယက္ ေနၾက သည္ ကိုသာ ေတြ႔ရ သည္။

ဆက္လက္ ျပီး ျမန္မာရာဇ၀င္ မ်ား တြင္ ေမာရွမ္းမ်ား ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သျဖင့္ စစ္ကိုင္းနွင့္ ပင္းယ မင္း ဆက္ မ်ား ပ်က္စီး သြား ေသာ အခါ ရွမ္းၿမန္မာ အႀကီးအကဲ တစ္ ဦးျဖစ္သူ သတိုးမင္းဖ်ား သည္ ေက်ာက္ ဆည္ လယ္ တြင္းနယ္ မ်ား ကို ျဖတ္သန္း စီးဆင္း သည့္ ေဇာ္ဂ်ီ စမံုျမစ္ ပန္းေလာင္းျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ငယ္ၿမစ္ ဧရာ၀တီျမစ္ တို့ ဆံု ဆည္းမိသည့္ အကြက္အကြင္း က်ေသာေဒသတြင္ အင္း၀ျမိဳ ့ကို စတင္ တည္ ေထာင္သည္။

တစ္နယ္ တစ္မင္း ျဖစ္ေန သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒသ ကို တျဖညး္ၿဖည္း စည္း လံုး သိမ္းသြင္း ကာ အင္း ၀ မင္းဆက္ ကို ထူေထာင္ျပီး ျမန္မာ နိုင္ငံ ကို စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ဖိုႀကိုးပမ္းရာ တြင္ သတိုးမင္းဖ်ား သည္ အ ရည္း ႀကီး ရွင္ေယာင္ မ်ား အား သုတ္သင္ ပံု သူခိုးႀကီး ငတက္ျပား အား ဖမ္းဆီး ပံုနွင့္ ဓါးၿပ တစ္ဦး အား သတ္ ျဖတ္ၿပီး ေနာက္ အေလာင္း ၏ ရင္ဘတ္ေပၚ တြင္ ထမင္းစားျပပံု မ်ား ကို ျမန္မာ ရာဇ၀င္ မ်ား တြင္ ဖြ႔ဲႏြဲ႔ ေရးသား ေဖာ္ ၿပၾကသည္။

သို့ ရာ တြင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ တစ္လြွား ရွိ ေမာရွမ္း မ်ား ကို ကား စည္းလံုး သိမ္းသြင္း နိုင္ျခင္း မရွိ ေသး ေခ်။ ယင္းသို့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ တစ္ လြွား တြင္ ေမာရွမ္း မ်ား သည္ တန္ခိုး အင္အားႀကီးမား လ်က္ ၄င္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ေဒ သ တ ၀ိုက္ တြင္ အင္း၀ ကို ဗဟုိျပဳသည့္ ရွမ္းၿမန္မာ ပေဒသရာဇ္ မင္းဆက္ သည္ တစ္စ ထက္ တစ္စ တန္ခိုး အင္ အားႀကီး မား လွ်က္ရွိ ေနၾကခ်ိန္ တြင္ ၿမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ တစ္လြား ၊ အ ထူး သျဖင႔္ တနသ္ာရီ ကမ္းရိုး တန္း တစ္၀ိုက္ တြင္ ေတာင္ပိုင္း ယိုးဒယားရွမ္းမ်ား ၏ တန္ခိုး အာဏာ သည္ လည္း တစ္ျဖည္းၿဖည္း လြွမ္းမိုးစ ျပဳလာ သည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။

က်မ္းကိုး
ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္း။ ေဒါ့ဗ္
ရွမ္းေခတ္။ ဂ်ီအီးဟာဗီ ။ပန္း။ ေဟာလ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွရာဇ၀င္၊ ေဟာ-၁၉၅၅
ၿမန္မာရာဇ၀င္ (ဟာေဗး ၁၉၂၅)