မေအာင္ျမင္ရသည့္အေၾကာင္းအရင္းမ်ား

အမ်ားအားျဖင္႕ အခြင္႕မသာတဲ႕ စီးပြားေရး ရာသီဥတု (Unfavourable Business Climate) ေျခအေနေတြ၊  ေငြေၾကးစရိတ္ ျမင္႕မားတာေတြ (High Financial Costs)နဲ႕ အေရာင္းထိုင္းတဲ႕ ေစ်းကြက္ (Depressed Market) ေတြဟာ ကုမၸဏီ အေတာ္မ်ားမ်ားကို  စီးပြားေရး က်ဆင္းေအာင္ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ တြန္းပို႕တဲ႕ ေသာ့ခ်က္ အေၾကာင္းရင္းေတြ ျဖစ္တယ္လို႕ ေထာက္ျပေလ႕ ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕  စီးပြားေရး မေအာင္ျမင္မႈ အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႔ ဇစ္ျမစ္ဟာ စီမံခန္႕ခြဲေရးညံ႕ဖ်င္းမႈ (Poor Management) မွာ ျမစ္ဖ်ားခံေလ႕ ရွိပါတယ္။ မေအာင္ျမင္မႈ ျဖစ္ေပၚေစတဲ႕ အေၾကာင္းရင္းမ်ားရဲ႕ ပါ၀င္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ႕ အတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္လို႕  အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ႔  Dun and Bradstreetရဲ႕  ေလ့လာခ်က္တစ္ရပ္က ဆိုပါတယ္။

မေအာင္ျမင္မႈ အေၾကာင္းရင္းမ်ား                      ပါ၀င္မႈရာခို္င္ႏႈန္း

စီမံခန္႕ခြဲေရးမကၽြမ္းက်င္မႈ                                     ၉၃.၁

လ်စ္လ်ဴရႈမႈ                                                          ၂.၀

မရိုးသားမႈ                                                            ၁.၅

ေဘးဒုကၡက်ေရာက္မႈ                                            ၀.၉

တိတိက်က်မသိရေသာအေၾကာင္းရင္းမ်ား             ၂.၅

ေပါင္း                                                               ၁၀၀.၀

စီမံခန္႕ခြဲေရးပိုင္းမွာ အရည္အေသြး မျပည္႕၀ရတာဟာ စီမံခန္႕ခြဲမႈကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္တာေတြ ဘုတ္အဖြဲ႕က  စိတ္၀င္တစား ပါ၀င္လုပ္ကိုင္မႈ မရွိတာေတြနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား အားနည္းတာေတြ အေပၚမွာ အေျခခံ ေပၚေပါက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။  စီးပြားေရး ဖြဲ႕ျဖိဳး တိုးတက္မႈအတြက္ စီမံခ်က္ မရွိတာေတြ ထုတ္ကုန္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထုတ္လုပ္ႏိုင္တာေတြ စီးပြားေရး  ပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလံမႈနဲ႕ လိုက္ေလ်ာညီေထြ မရွိတာေတြကိုလညး္  ကုမၸဏီေတြမွာ မၾကာခဏ ေတြ႕ျမင္ ရတတ္ပါတယ္။

သတိေပးသည့္ နိမိတ္လကၡဏာမ်ား

မေအာင္ျမင္တဲ႕ ကုမၸဏီ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ က်ေရာက္အံ့ဆဲဆဲျဖစ္တဲ႕ အႏၱရာယ္နဲ႕ ပက္သက္တဲ႕ သတိေပးခ်က္ေတြကို ပ်က္စီး ပိဳကြဲမသြားမီ ၾကိဳၾကိဳတင္တင္ အလံုအေလာက္ ရေလ႕ရွိၾကပါတယ္။ ကုမၸဏီကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ စိစစ္သူဟာ  ကုစားမႈလုပ္ငန္း (Remedial Action)ေတြ လုပ္ဖို႕ ဒီလကၡဏာေတြကို အခ်ိန္မီ သိထားဖို႕လိုပါတယ္။ အႏၱရာယ္ သတိေပးခ်က္ နိမိတ္အမ်ိဳးအစားကုိ အုပ္စုႏွစ္စု ခြဲႏိိုင္ပါတယ္။ တစ္ခုက လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္မႈဆိုင္ရာ (Operational) သတိေပး နိမိတ္မ်ားျဖစ္ျပီး တစ္ခုက စာရင္းဆိုင္ရာ သတိေပးနိမိတ္ (Accounting)မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈဆိုင္ရာနိမိတ္လကၡဏာမ်ား

လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႕ ပက္သက္တဲ႕ နိမိတ္လကၡဏာေတြကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

(၁) ေၾကြး၀န္ထုပ္၀န္ပိုးပိေနျခင္း (High Gearing)

ကုမၸဏီတစ္ခုဟာ ေၾကြး၀န္ထုပ္၀န္ပိုးနဲ႕ ပိေနတဲ႕အခါမွာ အၾကမ္းအျမတ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို အတိုးေငြေပးတာမ်ိဳးလို ဘ႑ာေရး စရိတ္ေတြမွာ  က်ခံ သံုးစြဲၾကရပါတယ္ ။ ဒီအေနအထားမ်ိဳးမွာ အေ၇ာင္းအ၀ယ္ အေျခအေနေတြ အတက္အက် ျဖစ္လာႏိုင္သလို ျမီရွင္ေတြက ေၾကြးဆပ္ေပးဖို႕ ေစတနာ ထားတာေတြလညး္ ေလ်ာ႕လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ ကုမၸဏီကို ထိခိုက္ နစ္နာ ေစႏိုင္ပါတယ္။

(၂) ဆက္တိုက္အရႈံုးေပၚမႈသမိုင္းရွိျခင္း (History of Continuing Losses)

ဆက္တိုက္ အရႈံုးေပၚတဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းရွိတဲ႕ ကုမၸဏီဟာ ကုမၸဏီၾကီးေတြ ျဖစ္ရင္ေတာ႕ ျမီရွင္ေတြက ေထာက္ထား ညွာတာျပိီး ဆက္ဆံတတ္ၾကေပမဲ႕ ကုမၸဏီငယ္ေလးေတြ ျဖစ္ရင္ေတာ႕ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ဆက္တိုက္ အရႈံုးေပၚတယ္ဆိုရင္ပဲ ျမီရွင္ေတြက ေၾကြးဆပ္ဖို႕ ဖိအားေပး ေတာင္းဆို လာတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္း ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

(၃) အရင္းအႏွီးမလံုမေလာက္ျဖစ္ျခင္း (Under-Capitalization)

တစ္ခ်ိဳ႕ ကုမၸဏီေတြမွာ အရင္းအႏွီးဟာ အေတာ္ဆိုးဆိုးရြားရြား နည္းတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕ လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ရာမွာ  ေငြေၾကး အခက္အခဲ ျပသာနာနဲ႕ ရင္ဆို္င္ ေတြ႕ၾကံဳၾကရပါတယ္။ အရင္းအႏွီးအလံု အေလာက္ရွိတဲ႕ ကုမၸဏီေတြမွာေတာ႕ အစုရွယ္ယာရွင္ေတြက ကုမၸဏီ ေၾကြးမတင္ရေအာင္ အထူးတိုက္တြန္း ႏႈိးေဆာ္ သတိေပးေလ႕ရွိပါတယ္။ ဒါ႕ျပင္သူူတို႕ရဲ႕ မူလ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံထားေငြေတြကို မထိခိုက္ေအာင္ ကာကြယ္တဲ႕ အေနနဲ႕ လိုအပ္တဲ႕ အခါေတြမွာလဲ အရင္းအႏွီးေတြ ထပ္ျဖည္႕ ေပးတတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ အရင္းအႏွီးေတြ  ေလ်ာ႕က်မသြားေအာင္ ၀ိုင္းထိန္းၾကတဲ႕ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းအႏွီးနဲတဲ႕ ကုမၸဏီေတြကေတာ႕ ပိုင္ရွင္ေတြကို  အဲဒီလို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္စြမ္းအား နည္းၾကပါတယ္။ ပိုင္ရွင္ေတြကလည္း အဲဒီလုိ ကုမၸဏီေတြက်ရင္ မိမိတိဳ႕မွာ ဆံုးရႈံးမႈနဲေအာင္ ခပ္ကင္းကင္း ခပ္ခြာခြာ ေနတတ္ၾကတဲ႕အတြက္  ကုမၸဏီဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ ပ်က္စီး ဆံုးရႈံး သြားၾကရတတ္ပါတယ္။

(၄) မႏိုင္မနင္းကုန္သြယ္ျခင္း(Overtrading)

ကုမၸဏီတစ္ခုကို လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ၾကီး တိုးခ်ဲ႕တဲ႕အခါမွာ တိုးျမွင္႕ကုန္က်လာတဲ႕ ေငြသားေတြ ရဖို႕အတြက္ ေခ်းေငြကို ယူၾကရပါမယ္။ လုပ္ငန္း တိုးခဲ်႕မႈျပီးဆံုးသြားတဲ႕ အခ်ိန္မွာေတာ႕ အဲဒီေခ်းေငြေတြ အတြက္ စရိတ္စကေတြဟာ ကုမၸဏီရဲ႕ ေငြသားစီးဆင္းမႈ အေနအထားကို တံု႕ဆိုင္း သြားေစတတ္ပါတယ္။

(၅) မာဂ်င္ေလွ်ာ႕နည္းက်ဆင္းျခင္း(Margin Erosion)

မာဂ်င္ (အေရာင္း ၀င္ေငြႏွင္႕ ေရာင္းရကုန္/၀န္ေဆာင္မႈ တန္ဖိုး၏ ျခားနား ခ်က္ရာခိုင္ႏႈန္း) ေတြ ဆက္တိုက္ ေလ်ာ႕နည္း က်ဆင္းတာမ်ိဳးဟာ  ေစ်းကြက္ရွယ္ဟာကို ထိန္းထားႏိုင္စြမ္း မရွိဘူးလို႕ ညႊန္ျပပါတယ္။ ဒါ႕အျပင္ ေနာက္ဆံုးမွာ ေၾကြးမဆပ္ႏိုင္တဲ႕ အေနအထားကုိ  ေရာက္လာမွာ ျဖစ္တယ္လို႕လဲ ညႊန္ျပပါတယ္။ ဒီလိုအေျခေနမ်ိဳးမွာ ကုမၸဏီရဲ႕ သီးသန္႕ ရန္ပံုေငြေတြဟာ တျဖည္းျဖည္း ေလ်ာ႕နည္းလာျပီး ကုမၸဏီေရရွည္  ရွင္သန္ရပ္တည္ႏိုင္မႈကို ထိခိုက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၆) စီမံကိန္းလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္း (The Big Project)

ကုမၸဏီတစ္ခုအေနနဲ႕ မိမိရဲ႕ အနာဂါတ္ကို စီမံကိန္း လုပ္ငန္းၾကီး တစ္ခုထဲမွာ စြန္႕စား ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံတဲ႕အခါမွာ ရႏိုင္သမွ် အရင္းအျမစ္ အားလံုးကုိ အဲဒီလုပ္ငန္းမွာ ပံုေအာထည္႕ရတဲ႕အတြက္ လုပ္ေဆာင္ဆဲ လုပ္ငန္းေတြဟာ က်ံဳ႕သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕မို႕ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံသူေတြက ဒီလုိ ကုမၸဏီမ်ိဳးကုိ ဂရုထား ၾကည္႕ရႈတတ္ၾကပါတယ္။. ဒါမွမဟုတ္ ကုမၸဏီကေန ေရွာင္ဖယ္ေနတတ္ၾကပါတယ္။

(၇) ေငြေခ်းငွားမႈဆိုင္ရာျပသာနာမ်ား (problem Borrowing)

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမွာ ပံုေသရပိုင္ခြင္႕ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ရယူအသံုးျပဳရတဲ႕အခါမွာ အရင္းေၾကကာလဟာ အထူးပဲ ခက္ခက္ခဲခဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ ကာလတိုေခ်းေငြကို ကာလရွည္ ရပိုင္ခြင္႕ေတြနဲ႕ တလြဲႏႈိင္းယွဥ္ ဆက္စပ္ၾကည္႕ မိတဲ႕အခါမ်ိဳးမွာလဲ ေငြသားစီးဆင္းမႈကို  အၾကီးအက်ယ္ တံု႕ဆိုင္းသြားေစတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ  ေငြေခ်းငွားတဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ကိုလညး္ ဟန္႕တား တံု႕ဆိုင္းေစတဲ႕အတြက္  ေငြသားစီးဆငး္မႈကို အၾကီးအက်ယ္ ပ်က္ျပားယိုယြင္းေစပါတယ္။

(၈) ၀န္ေဆာင္မႈစံက်ဆင္းျခင္း (Decline In Service Standard)

ဘ႑ာေရး ကသီလင္တေရာက္ေနခ်ိန္မွာ ကုမၸဏီေတြဟာ အသံုးစရိတ္ေတြေလ်ာ႕ခ်ဖို႕ အာရံုစိုက္လာတတ္ပါတယ္။  ၀န္ေဆာင္မႈစံေတြကိုလညး္ ေလ်ာ႕ခ်လာတတ္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ကုမၸဏီရဲ႕ ထုတ္ကုန္ အရည္အေသြးေတြလညး္ က်ဆင္းလာပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ  အေရာင္းေစ်းကြက္ေတြ ဆံုးရႈံးသြားတတ္တဲ႕အတြက္ ေစ်းကြက္အသစ္ရွာရတဲ႕ ဒုကၡေတြလညး္ ထပ္ေဆာင္းတိုးလာတတ္ပါတယ္။

(၉) အလြယ္ရေငြမ်ားျပားျခင္း(Too Much ‘Easy’ Money)

ကုမၸဏီၾကီးေတြအတြက္ ေငြအေျမာက္အမ်ားကုိ ရေအာင္လုပ္ႏိုင္တဲ႕ စြမ္းရည္ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ အဲဒီလို အလြယ္ရတဲ႕ ေငြေတြဟာ  အနာဂတ္ ေငြသားစီးဆင္းမႈကို ေသတြင္းထဲသို႕ လႊဲေရွာင္လို႕မရေအာင္ တြန္းပို႕တတ္ၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင္႕လဲဆိုေတာ႕ အလြယ္ရတဲ႕ ေငြေတြကို  မေရရာ မေသခ်ာတဲ႕ ေန၇ာေတြမွာ ေပါ႕ေပါ႕တန္တန္နဲ႕ ရင္းႏွီး ျမႈပ္ႏွံတတ္ၾကတာေၾကာင္႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္အရင္းေၾကကာလအလားအလာ ကုိ ေသေသခ်ာခ်ာေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ျခငး္မျပဳဘဲ  သံုးစြဲပစ္လိုက္တတ္တာေၾကာင္႕ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္ရပ္မ်ိဳးဟာ ကာလတိုအျမတ္ရဖိုးအတြက္ ကာလရွည္ရွင္သန္ရပ္တည္ႏုိင္ဖို႕ကုိ ျဖဳန္းတီးပစ္တဲ႕သာဓကျဖစ္ပါတယ္။

စာရင္းဆိုင္ရာနမိတ္လကၡဏာမ်ား

စာရင္းဆိုင္ရာ နမိတ္လကၡဏာေတြကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

(၁)ဘ႑ာေရးအခ်ိဳးမ်ား(Financial Ratio)

အျမဲလုိ ေစာင္႕ၾကည္႕ဖုိ႕လိုတဲ႕ အေရးၾကီးတဲ႕ အခ်ိဳး အေတာ္မ်ားမ်ားေတြထဲမွာ လက္ငင္းအခ်ိဳး၊ လက္ငင္း ရပိုင္ခြင္႕မဟုတ္တဲ႕ ပိုင္ဆိုင္ပစၥည္းနဲ႕ လက္ငင္းရပိုင္ခြင္႕ရွိတဲ႕ ပိုင္ဆိုင္ပစၥည္းအခ်ိဳး ၊ ရရန္ရွိစာရင္း ေကာက္ခံကာလနဲ႕ ေပးရန္ရွိစာရင္း သက္တမ္းၾကာျမင္႕မႈတို႕ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဘ႑ာေရး အခ်ိဳးေတြဟာ အသံုး၀င္တဲ႕ လက္နက္ကရိယာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ အဲဒီအခိ်ဳးေတြဟာ မမွားႏိုင္တဲ႕ အခ်ိဳးေတြေတာ႕ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိဳးေတြကို အသံုးခ်တဲ႕အခါမွာ သူတို႕မွာရွိတဲ႕အကန္႕အသတ္ ေတြကို သတိထားရပါမယ္။ လုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ ခ်မွတ္ထားတဲ႕ “စံ”တစ္ခုဟာ အျခားလုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ ေဘးဒုကၡ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ။္ အခ်ိဳးေတ ြျပည္႕စံုမွန္ကန္တဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြေပၚမွာ အေျချပဳရပါတယ္။ အတိက် မမွန္ကန္တဲ႕ ဘ႑ာေရး အခ်က္အလက္ေတြဟာ အခ်ိဳးမ်ားကို ကေမာက္ကမျဖစ္ သြားေစႏုိင္တဲ႕ အတြက္၊ ေကာက္ခ်က္ဆြဲတာေတြဟာလဲ တလြဲျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

(၂) ေငြသားစီးဆင္းမႈကိုၾကိဳတင္ခန္႕မွန္းထားမႈမရွိျခငး္( Lack of Cashflow Forecasing)

ေငြသားစီးဆင္းမႈ ၾကိုတင္ခန္႕မွန္းေျခကို ေရးဆြဲမထားတဲ႕ ကုမၸဏီဟာ မလြဲမေသြဒုကၡနဲ႕ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ ၾကံဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေငြသားဘက္ဂ်က္ မရွိဘူးဆိုရင္ အဲဒီ ကုမၸဏီက စီမံခန္႕ခြဲေရးပိုင္းဟာ အနာဂတ္ေငြသား လုိအပ္ခ်က္ကို မသိသူေတြျဖစ္တယ္။ မိမိရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ဘယ္ကို ဥိးတည္သြားေနတယ္ ဆိုတာကုိ လည္း မသိသူေတြျဖစ္တယ္။ အနာဂတ္ကာလအတြက္ စီမံခ်က္ ခ်မွတ္မထားတဲ႕ သူေတြလဲ ျဖစ္တယ္လို႕ ညႊန္ျပပါတယ္။ လုပ္ငန္းအတြက ေငြသားမည္၍မည္မွ် လိုေငြျပေနတယ္။ (Cash Deficiancies) ဆိုတာကို စီမံခ်က္ ခ်တဲ႕အဆင္႕မွာ ကတည္းက ၾကိဳတင္ခန္႕မွန္းထားဖို႕ လုိပါတယ္။ ဒါမွသာ ျပသာနာ ေပၚလာတာနဲ႕ တစ္ျပိဳင္နက္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျပန္လည္တံု႕ျပန္ အေရးယူႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အခ်ဳပ္အေနနဲ႕ ေျပာရရင္ စီမံခ်က္ဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြ၊ ေစ်းကြက္လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႕ ဆက္စပ္မႈမရွိတဲ႕ လက္ေတြ႕မက်တဲ႕ လုပ္ရပ္လို႕ တစ္ခါတစ္ရံမွာ တစ္လြဲအထင္ ခံရတတ္ေပးမဲ႕ စိမံခ်က္ကိုခ် ထားဖို႕ တကယ္ကို လိုအပ္ပါတယ္။ စီးပြားေရး အတက္အက် ျမန္ေနတဲ႕ ကာလေတြမွာ အထူးကို လိုအပ္ပါတယ္။ စီမံခ်က္ဟာ အခြင္႕အလမ္းေတြ ေပၚလာတဲ႕အခါမွာ အမိအရ ဖမ္းဆုတ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႕ စီမံခန္႕ခြဲသူေတြကို အကူအညီေပးပါတယ္။ အဲဒီအခြင္႕အလမ္းေတြကေန အက်ိဳးအျမတ္ေတြ ျဖစ္ထြန္းလာေအာင္ အရင္းအျမစ္ေတြကို စီမံအသံုးခ်တတ္ဖို႕လညး္ အကူအညီေပးပါတယ္။ ေဘာဂေဗဒနဲ႕ စီးပြားေရး အေျခအေနကို အကဲျဖတ္ဖို႕နဲ႕ ျပသာနာကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ၾကည္႕ဖို႕အတြက္ စီမံခ်က္ဟာ အေျခခံျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႕မို႕ စီမံခ်က္ကို အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေအာင္ အသံုးခ်တတ္မယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီ ပ်က္သုဥ္းေစႏိုင္တဲ႕  ျပသာနာမ်ားမ်ားကို  အခ်ိန္မီ ေျဖရွင္းပစ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။